Dr. Hâfız Cemal, 1878 yılında Kıbrıs’ın Baf kasabasına bağlı Stavrokonno Köyü’nde dünyaya gelmiştir. Hayatının erken dönemleri zorluklarla doluydu; küçük yaşta anne ve babasını, ardından kız kardeşini yitirmiş, bu durum onu erken yaşta kendi hayatını kazanmak zorunda bırakmıştır. Baf’ta ilkokulu ve Dârü’l-İrfan Medresesi’ni birincilikle tamamlamış, ardından Limasol’da dini eğitimine devam etmiştir.

Çocukluk yılları, kaynaklarda “yarı aç, yarı tok” ifadesinden öte, “aç-bilaç” olarak nitelendirilmektedir. Bu dönemde, gazyağı masrafından kaçınmak için sokak lambalarının veya cami fenerlerinin altında ders çalışması, hatta belediye fenerleri söndüğünde ay ışığından faydalanmaya çalışması, onun olağanüstü bir direnç ve azimle donandığını göstermektedir. Bu erken deneyimler, onun ileriki yaşamında karşılaşacağı zorluklar karşısında sergileyeceği dayanıklılığın ve kaynak bulma yeteneğinin temelini atmıştır. Beyrut’ta dayısının refakatçisi olarak bulunduğu sırada, sesi ve Kur’an okuyuşu Beyrut Başkadısı’nın dikkatini çekmiş ve bu sayede Beyrut İdadisi’ne parasız yatılı olarak kaydolma fırsatı bulmuştur.

Askeri Tıbbiye’yi 1901 yılında bitiren Dr. Hâfız Cemal, Almanya ve Gülhane’deki stajlarını tamamladıktan sonra, Askeri Tıbbiye’nin iç hastalıkları ve çocuk hastalıkları bölümlerinde yardımcı öğretmen olarak görev yapmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma sürecinde yaşanan sosyal ve siyasi olaylar, onu Jön-Türk hareketinin saflarına itmiş, Yemen’e sürgün edilme tehlikesiyle karşılaşınca Avrupa’ya kaçmıştır. Avrupa’da mesleki bilgisini ve deneyimini artırma fırsatı bulmasına rağmen, kişisel rahatlığı ve kariyer fırsatlarını bir kenara bırakarak 1904 yılında Kıbrıs’a dönmüştür.” Avrupa’da kalsaydım kolay yükselir, rahat bir hayat sürerdim. Yapamadım. Aklımda hep Kıbrıs vardı. Kıbrıs’a dönerek halkıma hizmet etmek istiyordum” sözleri, onun kişisel hırslarının ötesinde, halkına hizmet etme arzusunun ne denli güçlü olduğunu ortaya koymaktadır. Bu vatanseverlik ve toplumsal sorumluluk bilinci, onun sonraki tüm sosyal girişimlerinin ana itici gücü olmuştur.

Kıbrıs’ta başlangıçta Jön-Türk kimliği ve diplomasının yanında olmaması nedeniyle mesleki faaliyetlerine başlamakta zorlanmış, hatta hakkında “devlet haini” gibi söylentiler yayılmıştır. Ancak zamanla ünü yayılmış, önce bir eczanede hasta kabul etmeye başlamış, ardından Lefkoşa’nın en büyük konağını kiralayarak “Afiyehanesi” adını verdiği bir klinik kurmuştur. Bu klinik, yedi personelle hizmet vermiş, hatta hasta yakınları için ayrı bir misafirhane bile sağlamıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’da görev yaparken, hastalara ve hastalığa yaklaşımı, bütüncül tavrı nedeniyle “Lokman Hekim” olarak tanınmış ve Soyadı Kanunu çıktığında bu yakıştırmayı soyadı olarak benimsemiştir. Bu isim, Türk-İslam kültüründe bilge ve şefkatli bir şifacıyı simgelemekte olup, onun halk sağlığı ve eğitimine olan adanmışlığını mükemmel bir şekilde özetlemektedir. “Lokman Hekim” adını soyadı olarak seçmesi, sadece tıbbi yetkinliğinin bir kabulü değil, aynı zamanda misyonuyla derinlemesine örtüşen kültürel bir arketipi stratejik olarak benimsemesi anlamına geliyordu. Bu, onun halkla daha derin, sembolik bir düzeyde bağ kurmasını sağlamış ve daha sonraki halk sağlığı girişimlerine, özellikle de dergisine güçlü bir kimlik kazandırmıştır.  

Dr. Hâfız Cemal, hekimliğin yanı sıra Kıbrıs’ta Kıbrıs Cemiyet-i Hayriye-i İslamiyesi (mesleki eğitime odaklı bir yardım derneği), Osmanlı Lisan Mektebi (yetişkinler için gece okulu) gibi birçok sosyal projeye imza atmış, Türkçe gazete ve matbaa kurma çabaları göstermiştir. Toplumun cehaletinden duyduğu endişe, onu okullarda sağlık bilgisi dersi okutulmadığını görerek, kolay anlaşılır sağlık el kitapları ve küçük kitapçıklar yayımlamaya yöneltmiştir. Hatta Kıbrıs’ta Türk matbaası ve yeterli harf olmamasına rağmen, bu ihtiyacı kendi olanaklarıyla karşılamıştır. Bu girişimler, onun sadece bir hekim değil, aynı zamanda toplumun sağlık, eğitim ve bilinçlenme düzeyini yükseltmeyi hedefleyen, yurtsever bir aydın kimliğine sahip olduğunu göstermektedir. Dr. Hâfız Cemal, 19 Nisan 1967’de tüm mal varlığını hayır kurumlarına bırakarak ebediyete intikal etmiştir. Mezarı İstanbul, Zincirlikuyu Mezarlığında’dır.

Sıra	Eser İsmi	Görüntüleme
1	Çocuklara Mahsus Hıfz-ı Sıhha	PDF Olarak İndirin
2	Ev Hamamları ve Kömür Çarpması Hakkında Hıfz-ı Sıhha	PDF Olarak İndirin
3	Hastalıklar Hakkında Malûmât-ı Umûmiye	PDF Olarak İndirin
4	İngiliz İdaresinde Kıbrıs Eşkıyası	PDF Olarak İndirin
5	Kıbrıs Cemiyet-i Hayriye İslâmiyesine Mahsûs Talimâtnâme	PDF Olarak İndirin
6	Kıbrıs İdadî Mezunîn Cemiyeti Tarafından Lefkoşe’de Hürriyet ve Terakki Kulübünde Mekteb-i İdadî Menfaatına Verilen Konferans	PDF Olarak İndirin
7	Kıbrıs Osmanlılarına Mahsus Son Hediye-yi Acizanem	PDF Olarak İndirin
8	Küçük Çocukları Nasıl Beslemeli ?	PDF Olarak İndirin
9	Maarif milletin ruhudur	PDF Olarak İndirin
10	Malûmât-ı Sıhhiye	PDF Olarak İndirin

Sıra	Eser İsmi	Yazar	Görüntüleme
1	Ömrünü Halk Hekimliğine Adamış Aydın Bir Tıbbiyeli Portresi: Dr. Hafız Cemal	Metin TURAN,Kafiye Yinanç YARARBAŞ	PDF Olarak İndirin
2	Doktor Hafız Cemal Lokmanhekim: Kıbrısta Aydınlanma Savaşı	Dinçer KAYA	PDF Olarak İndirin
3	Dr. Hâfız Cemâl’den Bir Teşhis ve Reçete: “Kıbrıs Osmanlılarına Mahsûs Parlak İstikbāl Programı” (1909)	OĞUZ KARAKARTAL	PDF Olarak İndirin
4	Lokmanhekim’in Dil Okulları	Harid FEDAİ	PDF Olarak İndirin
5	Hafız Cemal ve Christodoulos Tsiapouras’a Göre Hasan Bulliler (1894-1896)	Meral DEMİRYÜREK	PDF Olarak İndirin